Sebum - co musisz o nim wiedzieć?

Sebum najczęściej kojarzone jest z cerą tłustą, błyszczącą i problematyczną. Ale to spore uproszczenie. Choć może być źródłem frustracji, sebum – określane również jako „naturalny olej skóry” – to niezbędny element funkcjonowania tego organu. Wspiera jego prawidłową pracę, regenerację, a także ochronę przed czynnikami zewnętrznymi. Z czego składa się sebum? Dlaczego jest tak ważne dla skóry? Jak zbalansować jego produkcję, by cieszyć się zdrową i promienną skórą, bez wyprysków czy zapchanych porów? Na te i inne pytania odpowiemy w poniższym artykule.

Sebum to coś znacznie więcej niż problem z zapchanymi porami i błyszczącą cerą. Warto zacząć od tego, że ta tłusta substancja znajduje się nie tylko na twarzy, ale również na skórze głowy, plecach czy klatce piersiowej. Wytwarzana jest przez gruczoły łojowe, które – w zależności od wielu czynników, o których również opowiemy – produkują je w prawidłowych bądź też zbyt małych lub zbyt dużych ilościach. W składzie sebum znajdują się przede wszystkim lipidy: trójglicerydy, estry woskowe i kwasy tłuszcze. Jednak to nie wszystko – sebum zawiera również skwalen, a nawet cholesterol. To tłusta mieszanka, która ma do spełnienia konkretne zadania. I choć wiele osób, zwłaszcza tych z tłustą cerą, chętnie zrezygnowałoby z posiadania sebum, to skutki takiego rozwiązania byłyby szkodliwe dla skóry. Jego zbilansowany poziom jest niezbędny, by zachować zdrowy wygląd skóry, a także zadbać o jej prawidłową pracę.

Wiesz już, co to jest sebum na twarzy, dlatego teraz wspomnimy o jego roli w pielęgnacji skóry. A jest ona niebagatelna.

• Nawilżenie – sebum jest naturalnym kompleksem substancji, które chronią przed przeznaskórkową utratą wody. Na powierzchni naskórka miesza się z lipidami warstwy rogowej, resztkami naturalnego środka nawilżającego (NMF) i wydzieliną gruczołów potowych 
  Sebum jest elementem hydrolipidowej bariery ochronnej, stanowi emulsję, która hamuje wysychanie naskórka. Dzięki niej skóra jest elastyczna i wilgotna, a zatem zdolna do prawidłowej pracy.
• Ochrona – dzięki sebum skóra może również chronić się przed czynnikami zewnętrznymi, takimi jak bakterie, zanieczyszczenia, ale również suche powietrze czy substancje pochodzenia chemicznego. Także te, które sami na siebie nakładamy.
• Antyoksydacja – sebum neutralizuje wolne rodniki, gdyż transportuje witaminę E, która jest silnym przeciwutleniaczem. Jest zatem czynnikiem spowalniającym procesy starzenia się skóry.
• Regulacja – chodzi o regulowanie flory bakteryjnej, która znajduje się na powierzchni skóry. Mikrobiom skóry może pozostawać w równowadze właśnie za sprawą sebum.

Czytaj także:

• Trądzik pospolity – jak sobie z nim radzić? 
• Rozszerzone pory – jak sobie z nimi radzić?
• Krem na trądzik – sprawdź, jak wybrać najlepszy!
• Wyciskanie pryszczy – czy warto?

Chociaż czasem wydaje się, że sebum wydzielane jest wyłącznie przez skórę na twarzy, to oczywiście nie jest to prawda. Gruczoły łojowe, które odpowiadają za produkcję związków lipidowych, rozmieszczone są na całej skórze, z wyjątkiem dłoni i stóp. Rzeczywiście największe ich zagęszczenie jest właśnie na twarzy – przede wszystkim w tak zwanej „strefie T”, czyli na brodzie, nosie i czole. Sam sposób, w jaki gruczoł produkuje sebum, nie jest bardzo złożony. Opiszemy go więc krok po kroku, gdyż to pozwoli Ci lepiej zrozumieć, jak pracuje Twoja skóra.

• Produkcja sebocytów – sebocyty, czyli komórki gruczołu łojowego, powstają w jego dolnej części. Gdy dojrzewają, zaczynają przemieszczać się ku górze.
• Synteza lipidów – sebum składa się przede wszystkim z lipidów – trójglicerydów, estrów wosku, wolnych nienasyconych kwasów tłuszczowych i skwalenu. Do syntezy dochodzi w trakcie dojrzewania sebocytów. 

• Apoptoza sebocytów – komórki wydzielnicze podlegają̨ stopniowo degeneracji tłuszczowej, jądro komórkowe zanika, a cała cytoplazma przekształca się̨ w wydzielinę̨ zwaną łojem. dochodzi do apoptozy, czyli programowanej śmierci komórki. W jej wyniku sebocyty pękają i uwalniają sebum. Taki sposób wydzielania nosi miano holokrynowego. 
• Wydzielanie sebum – sebum przemieszcza się za pomocą przewodów gruczołu łojowego i dostaje się na powierzchnię skóry.
• W okresie dojrzewania płciowego gruczoły łojowe stają się większe i bardziej czynne. Ma to związek z gospodarką hormonalną i pobudzającym działaniem testosteronu produkowanego przez jądra, jajniki i nadnercza.

Na samą produkcję sebum, a także jego ilość, wpływ ma wiele czynników zewnętrznych i wewnętrznych. Dokładnie opowiemy o nich później. 

Jak wygląda sebum, które wydostaje się przez gruczoły łojowe? Jest bezbarwne, jednak bez problemu rozpoznasz je na swojej skórze. Wystarczy, że przesuniesz palcami po jej powierzchni, a od razu zauważysz tłusty film. Oleiste sebum jest zupełnie naturalne, jednak jego duża ilość może stanowić problem. Pamiętaj jednak, że sebum ma ogromne znaczenie dla zdrowia Twojej skóry.

Czytaj także:

• Wągry na nosie – sprawdź, jak się ich pozbyć!  
• Krosty na twarzy – skąd się biorą i jak się je usunąć?
• Jak pielęgnować skórę ze skłonnością do trądziku i jakich produktów używać?
• Oczyszczanie i tonizowanie – Jak wybrać najlepszy dla skóry produkt oczyszczający?
  

Sebum na twarzy może być czynnikiem budzącym kompleksy. Tłusta skóra jest trudna w pielęgnacji, a nakładanie na nią kosmetyków często mija się z celem – te spływają z twarzy od razu. Dlatego tak ważne jest, by w swojej kosmetyczce mieć kosmetyki do cery trądzikowej. Sebum jest bowiem substancją, której nie powinniśmy chcieć się pozbyć. Jego wpływ na zdrowie naskórka i skóry właściwej jest ogromny.

Kluczowym zadaniem sebum jest nawilżenie skóry. To ono stanowi główny składnik bariery hydrolipidowej, która chroni przed nadmierną przeznaskórkową utratą wody. Powiedzmy tutaj jasno – TEWL czyli transepidermalna utrata wody – jest mechanizmem niezwykle ważnym dla organizmu. Jednak zbyt duża utrata wody z naskórka prowadzi do pogorszenia się stanu skóry, pojawienia się drobnych zmarszczek w efekcie utraty elastyczności, świądu, podatności na podrażnienia i ciągłego uczucia „ściągnięcia skóry”. Sebum, o ile wydzielane jest w sposób prawidłowy, umożliwia stałe nawilżenie naskórka, dzięki czemu zmniejsza ryzyko TEWL.

Sebum jednak nie tylko nawilża, ale również chroni. Dzięki niemu skóra jest bardziej odporna na wiele czynników zewnętrznych.

Właściwości antybakteryjne sebum chronią skórę przed infekcjami, a także rozwojem bakterii i grzybów na powierzchni skóry. Wszystko za sprawą lipidów, które są naturalną tarczą wzmacniającą skórę i zmniejszającą ryzyko powstawania stanów zapalnych. Co istotne – nadmiar sebum działa jednak odwrotnie. Miesza się ono wtedy z martwymi komórkami naskórka i zatyka gruczoły łojowe, przez co bakterie i grzyby mają doskonałe warunki do namnażania się. 

Działanie antyoksydacyjne sebum również wspiera ochronę skóry. Dzieje się tak ze względu na transportowanie witaminy E, która jest witaminą rozpuszczalną w tłuszczach. Dzięki tłustemu filmowi, witamina E dociera do komórek skóry, neutralizuje wolne rodniki, a także przeciwdziała skutkom promieniowania UV.

Sebum chroni również przed zanieczyszczeniami środowiskowymi, takimi jak kurz, które dzięki lipidowej warstwie osadzają się na powierzchni skóry.
Chociaż dla wielu osób tłusty film może być problematyczny, jego rola w nawilżeniu i ochronie skóry jest ogromna. Dlatego wybierając odpowiednie kosmetyki oczyszczające zawsze decyduj się na takie produkty, które są delikatne i nie naruszają bariery hydrolipidowej, np.: żel oczyszczający do twarzy Eucerin.

Czytaj także:

• Trądzik dorosłych - jak sobie z nim radzić?
• Pryszcze podskórne - jak sobie z nimi radzić?
• PCOS a trądzik - najważniejsze informacje!
• Egzema - na czym polega i jak ją pokonać? 
• Trądzik na plecach - przyczyny, objawy i leczenie
• Trądzik różowaty - wszystko, co musisz o nim wiedzieć!

Produkcja sebum uzależniona jest od wielu czynników – wewnętrznych i zewnętrznych. I jeśli wszystkie procesy przebiegają prawidłowo, Twoja skóra będzie zdrowa, promienna i przede wszystkim doskonale nawilżona. Nadprodukcja sebum może mieć miejsce w momencie, w którym równowaga w organizmie z jakiegoś powodu zostanie zachwiana. Jakiego?

• Z powodu hormonów – zmiany hormonalne to najczęstsze skojarzenie z nadmiarem sebum. Przyczyny są dość oczywiste – burza hormonalna, która ma miejsce w organizmie podczas dojrzewania, najczęściej kończy się właśnie tłustą, problematyczną cerą i trądzikiem. Jednak nie tylko wtedy hormony mogą spowodować nadmiar sebum. Dzieje się tak również w okresie ciąży, w trakcie cyklu menstruacyjnego czy też podczas menopauzy.

• Z powodu stresu – ten czynnik determinuje wiele w naszym życiu. Również wygląd i zdrowie skóry. Wysoki poziom stresu może być czynnikiem wpływającym na wydzielanie sebum. Wszystko ze względu na podwyższony poziom kortyzolu, który powoduje bardziej intensywną pracę gruczołów łojowych. Gruczoły łojowe produkują też kortykotropinę, hormon, który również jest odpowiedzialny za zaostrzenie trądziku w sytuacjach stresowych. 
• Z powodu diety – to, co kładziesz na talerzu, ma ogromne znaczenie dla zdrowia skóry, jej wyglądu. Również produkcja sebum jest uzależniona od diety. Wysokie ilości tłuszczów, zwłaszcza nasyconych, a także cukru – głównie cukrów prostych – mogą przyczynić się do zwiększenia produkcji sebum. Dlatego tak istotne jest, by osoby z cerą trądzikową i problematyczną jadły świeże produkty i unikały tych o wysokim stopniu przetworzenia.
   

Genetyka również jest czynnikiem wpływającym na nadmierną produkcję sebum. Jeśli w Twojej rodzinie borykano się problemem tłustej skóry, istnieje duże prawdopodobieństwo, że Ty także będziesz mieć skłonność do nadprodukcji sebum.

Nadmiar sebum jest jednak nie bez powodu kojarzony z problemami. Chociaż ten naturalny tłuszcz stanowi doskonałą ochronę dla naszej skóry, zbyt duże jego ilości mogą wiązać się z wieloma skórnymi zaburzeniami. To nie tylko trądzik, ale również nierówny koloryt skóry czy też rozszerzone pory. Zobacz, do czego prowadzi nadmiar sebum.

• Trądzik – to właśnie nadmiar sebum jest jednym z głównych winowajców odpowiadających za trądzik. Gdy gruczoły łojowe produkują zbyt dużo sebum, które miesza się z zabrudzeniami i komórkami warstwy powierzchniowej naskórka, odpływ wydzieliny z kanału gruczołów łojowych staje się utrudniony. Mieszki włosowe zaczynają się wypełniać wydzieliną. To z kolei prowadzi do powstawania zaskórników, krost, a nawet głębokich bolesnych zmian zapalnych w postaci guzków. Trądzik wymaga działań na wielu polach. To choroba skórna, z którą warto udać się do dermatologa. Ale zawsze dobór odpowiednich kosmetyków i właściwa pielęgnacja skóry są niezwykle ważne. 
  
  
• Zaskórniki – to kolejna zmiana skórna i choć nie jest tak przykra jak w pełni rozwinięty trądzik, może powodować spore kompleksy. Zaskórniki czyli wągry – czarne lub białe – to punkciki najczęściej występujące na nosie, brodzie i czole (w strefie T). Powstają z powodu zatykania się mieszków włosowych przez sebum i martwe komórki naskórka (korneocyty). Odpowiednia, regularna pielęgnacja jest w stanie zniwelować ten problem.
  
  
• Rozszerzone pory – gruczoły łojowe, które odpowiadają za produkcję sebum, stają się przepełnione. To z kolei prowadzi do rozszerzania się porów, które są bardzo widoczne i mogą powodować dyskomfort. Niestety z tego powodu mieszki włosowe są także bardziej narażone na zanieczyszczanie. Wchodzą w nie kurz, resztki makijażu, które sprawiają, że stan skóry pogarsza się. Pojawiają się wtedy stany zapalne którym towarzyszą krosty i bolesne grudki. Dlatego tak istotne jest, by osoby z cerą tłustą korzystały z dobrych kosmetyków oczyszczających.
  
  
• Przebarwienia, zmiany w kolorycie skóry – nadmiar sebum to najczęściej większość z wymienionych wyżej problemów. Wszystkie one – rozszerzone pory, zaskórniki – prowadzą do powstawania stanów zapalnych na powierzchni skóry, ale także przebarwień pozapalnych, ciemniejszych plam, które utrzymują się na skórze przez długi czas. Dodatkowo osoby z nadprodukcją sebum często zauważają, że ich cera jest żółta, ma niezdrowy kolor.

Nadmiar sebum to spory problem, z którym na szczęście można sobie radzić. W jaki sposób?

Jak zmniejszyć wydzielanie sebum? Tu istotne jest poznanie przyczyn problemów skórnych. Nie da się więc jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Przykładowo, jeśli w Twoim przypadku podłoże nadprodukcji sebum jest hormonalne, być może konieczna będzie wizyta u lekarza, który zaleci odpowiednie tabletki – regulujące wydzielanie sebum poprzez uregulowanie gospodarki hormonalnej. Dlatego poznanie problemu i często działanie na wielu płaszczyznach jest najlepszą odpowiedzią na pytanie, jak zmniejszyć wydzielanie sebum na twarzy. Co możesz dla siebie zrobić?

• Zadbaj o swoją dietę – zrównoważona dieta to jedna z najlepszych rzeczy, jakie możesz zrobić dla swojej skóry. Dieta bogata w zdrowe tłuszcze, witaminy i minerały to klucz do promiennej, nawilżonej skóry! Spożywanie takich produktów jak awokado, orzechy, nasiona i ryby może zdziałać cuda dla Twojej cery. Awokado to prawdziwa bomba witaminy E, która działa jako silny antyoksydant. Orzechy to doskonałe źródło kwasów omega-3, które wspierają elastyczność skóry. Z kolei kwasy tłuszczowe znajdujące się w rybach, stanowią idealne wsparcie podczas regeneracji komórek – również naskórka. Ryby i owoce morza są także bogate w cynk, który odpowiada między innymi za regulowanie pracy gruczołów łojowych.
  
  
• Nawilżanie – choć mogłoby się wydawać, że nawilżanie tłustej cery to zły wybór, jest zupełnie odwrotnie. Niestety osoby borykające się z nadmiarem sebum często decydują się na wysuszanie skóry w celu zmniejszenia efektu błyszczenia  się. Tak potraktowany organ zaczyna się bronić i wytwarza jeszcze więcej sebum. Pamiętaj, że cera potrzebuje nawilżenia do prawidłowej pracy. Jeśli chcesz wesprzeć skórę i uregulować jej mechanizmy, korzystaj z delikatnych kosmetyków nawilżających dla skóry tłustej. Krem regulujący wydzielanie sebum powinien także nawadniać skórę. Takie działanie ma na przykład Eucerin DermoPure krem kojący w trakcie kuracji trądzikowych.
  
  
• Złuszczanie – ten zabieg jest podstawą pielęgnacji skóry tłustej i trądzikowej. Regularne peelingi umożliwiają usunięcie martwego naskórka, który zatyka pory i jest jedną z przyczyn powstawania wyprysków. Istotne jest jednak, by korzystać z odpowiedniego peelingu. Zrezygnuj z gruboziarnistych, mechanicznych peelingów, które mogą podrażnić wrażliwą skórę. Lepiej zdecydować się na peelingi enzymatyczne. Możesz także skorzystać z kosmetyków do codziennego stosowania, które działają także złuszczająco. DermoPure krem-fluid ochronny z filtrem SPF 30 UVA/UVB to krem na sebum, który zapobiega błyszczeniu się skóry i zapewnia matową cerę przez długi czas.

Czy to wszystko? Nie. Znaczenie ma również to, po jakie kosmetyki sięgniesz.

Kosmetyki na nadmiar sebum powinny być dobrane do cery, jej potrzeb. To, po jakie produkty sięgniesz, może sprawić, że ujarzmisz problematyczną skórę bądź też odwrotnie – będziesz borykać się z jeszcze większą produkcją tłustego filmu. Wskazaliśmy już, jak istotne jest nawilżanie oraz złuszczanie naskórka, a także fakt, by nie korzystać z kosmetyków podrażniających. Kluczowe w pielęgnacji skóry tłustej to unikanie podrażnień nie tylko wskutek peelingu, ale też substancji znajdujących się w kremach, żelach oczyszczających czy serach, z których będziesz korzystać. Zrezygnuj z kosmetyków, które mają w sobie składniki wysuszające, takie jak alkohol, ale też zapychające pory, jak oleje. Oczywiście w niektórych przypadkach oleje będą dobre dla cery problematycznej, jednak to warto skonsultować z dermatologiem. Najlepiej wybierać takie produkty, które posiadają lekką formułę – jak nasze DermoPure serum o potrójnym działaniu.
 
Nadmierne wydzielanie sebum może być problematyczne, jednak nie musi. Wystarczy wiedzieć, jak można je ujarzmić. Dogłębne poznanie tego tematu to pierwszy krok, by poradzić sobie z tłustą cerą.