Bariera hydrolipidowa - co to jest i jak o nią dbać?

Skóra jest jednym z największych organów człowieka. Stanowi barierę fizjologiczną, która oddziela organizm od wpływu środowiska, chroni narządy wewnętrzne przed uszkodzeniami i chorobotwórczymi patogenami. Na jej warstwie powierzchniowej znajduje się bariera hydrolipidowa będąca płaszczem ochronnym, który decyduje o kondycji skóry. Stanowi ona izolację pomiędzy organizmem, a czynnikami środowiskowymi, lecz nie jest to jej jedyna funkcja. Odpowiada za prawidłową termoregulację, równowagę wodno-elektrolitową, a także spełnia funkcje immunologiczne.

Stan nawilżenia skóry zależy od nawodnienia skóry „od wewnątrz” oraz od zdolności skóry do zatrzymania wody. Bariera hydrolipidowa zapewnia równowagę pomiędzy zawartością wody w skórze, a jej utratą wskutek odparowywania, a tym samym zapobiega wysuszeniu skóry. Odpowiednia troska o skórę jest niezwykle ważna, jednak czasem trudno zapewnić jej pełną ochronę przed szkodliwymi czynnikami. Dlatego tak ważne jest, aby do pielęgnacji skóry używać kosmetyków, które odpowiadają jej potrzebom - w tym doskonale sprawdzą się przebadane klinicznie i dermatologicznie produkty Eucerin.

Co to jest bariera hydrolipidowa? To określana również mianem warstwy czy płaszcza hydrolipidowego struktura złożona z cząsteczek wody i tłuszczu, która znajduje się na powierzchni naskórka, chroni skórę przed negatywnym wpływem czynników zewnętrznych oraz zapobiega utracie wody z naskórka. 

Funkcja bariery hydrolipidowej może zostać zaburzona wskutek jej naruszenia lub uszkodzenia, co skutkuje uczuciem suchości, wzmożoną pracą gruczołów łojowych i innymi problemami skórnymi, które nie występowały wcześniej. Bariera hydrolipidowa wzięła swoją nazwę od lipidów, czyli tłuszczów produkowanych przez gruczoły łojowe, które łączą się z wodą dostarczaną na powierzchnię naskórka przez gruczoły potowe. Płaszcz hydrolipidowy zawiera związki lipidowe łoju połączone z lipidami macierzy, resztkami substancji składających się na naturalny czynnik nawilżający „NMF” oraz wydzieliną gruczołów potowych. Tworzy emulsję zawierającą około 10 % wody. Warstwa hydrolipidowa znajdująca się na powierzchni naskórka zabezpiecza warstwę rogową naskórka przed wysychaniem i ogranicza migrację wody z głębszych warstw skóry.

Obecność prawidłowego płaszcza hydrolipidowego można poznać po tym, że cera nie wydaje się ściągnięta, naturalnie się błyszczy, reaguje dobrze na kosmetyki, nie pojawiają się na niej zaczerwienienia, nie łuszczy się. Aby utrzymać ją w takim stanie, na co dzień wybieraj przyjazne skórze dermokosmetyki pielęgnacyjne, takie jak Eucerin pH5 Olejek do mycia. Jest on bogaty w naturalne olejki pielęgnacyjne, które intensywnie regenerują skórę, nadaje się do codziennego użycia, nawet przy częstym myciu skóry i dba o jej mikrobiom.

Czytaj także:

• Kwas salicylowy - niezawodna pomoc na trądzik
• Izotretonina na trądzik - co trzeba wiedzieć?
• Kwas Hialuronowy - Co to jest i jak działa?

Lipidy są naturalnymi związkami organicznymi, które nie rozpuszczają się w wodzie. Należą do nich m.in. ceramidy oraz wolne kwasy tłuszczowe, a także cholesterol i jego estry, glicerydy oraz skwalen. Lipidy są również składnikami sebum, które z kolei wchodzi w skład bariery hydrolipidowej. Wśród białek obecnych w barierze wyróżniają się kolagen i elastyna, które odpowiadają za napięcie i blask skóry. Duże znaczenie ma naturalny czynnik nawilżający - NMF. Naturalny czynnik nawilżający to zespół wewnątrzkomórkowych składników warstwy rogowej odpowiadający za prawidłowe nawilżenie naskórka. To mieszanina związków o charakterze hydrofilowym, m.in. aminokwasów, pyrolidonowego kwasu karboksylowego (ang. pyrrolidone carboxylic acid – PCA), mocznika, mleczanów, kreatyniny, glukozaminy, amoniaku oraz jonów sodowych, potasowych, wapniowych, magnezowych, chlorkowych i innych. Mimo, że NMF nie zawiera się bezpośrednio w płaszczu hydrolipidowym, ma ogromne znaczenie dla homeostazy wodnej naskórka. Warto zapoznać się z naszą linią Eucerin UreaRepair, w której produkty zawierają NMF.

Ważne, by bariera lipidowa pozostała jak najdłużej w nienaruszonym stanie. Pomogą w tym m.in. dobre kosmetyki regulujące pH.

Główne funkcje lipidów w prawidłowo działającej barierze hydrolipidowej to ochrona skóry przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, zmianami temperatury otoczenia i oczywiście promieniowaniem UV. W tym ostatnim zadaniu konieczne jest wsparcie jej poprzez użycie dodatkowych filtrów ochronnych. Ponadto warstwa hydrolipidowa zapobiega odparowywaniu cząsteczek wody z naskórka, dzięki czemu cera zachowuje odpowiednią wilgotność. Inne funkcje lipidów w organizmie to podtrzymywanie elastyczności skóry, a także opóźnianie oznak starzenia, w tym pojawiania się zmarszczek. 

To one odpowiadają też za utrzymanie kwaśnego pH na skórze, co sprzyja rozwojowi prawidłowego mikrobiomu skóry i zapobiega pojawianiu się na niej patologicznych mikroorganizmów. Lipidy uczestniczą też w procesie transportu składników aktywnych kosmetyków do głębszych warstw skóry. Ochrona bariery hydrolipidowej jest więc niezbędna dla zdrowia, komfortu i dobrego samopoczucia.

Czytaj także:

• Zrozumieć skórę - Bariera ochronna skóry
• Pielęgnacja skóry po 35. roku życia
• Menopauza a skóra - co musisz wiedzieć

Zaburzona bariera hydrolipidowa nie może pełnić prawidłowo opisanych wyżej funkcji, co może nieść ze sobą przykre i odczuwalne konsekwencje. Do zaburzenia proporcji właściwej ilości wody i lipidów dochodzi m.in. z powodu niekontrolowanej i długotrwałej ekspozycji skóry na negatywne czynniki atmosferyczne  (np. na słońce). Inne przyczyny zaburzenia bariery hydrolipidowej to niewłaściwa pielęgnacja cery, stosowanie kosmetyków o nieodpowiednim poziomie pH, częste i silne pocieranie twarzy np. ręcznikiem, płatkami do demakijażu czy innymi akcesoriami kosmetycznymi. Uszkodzona bariera hydrolipidowa miewa źródło w nadmiernym stosowaniu peelingów i wykorzystaniu akcesoriów peelingujących w pielęgnacji. Pamiętaj, że objawy zaburzonej bariery hydrolipidowej można zniwelować podejmując w porę odpowiednie działania regeneracyjne.

Jak wygląda uszkodzona bariera hydrolipidowa i jakie daje objawy? W takiej sytuacji sygnały są bardzo wyraźne i nie da się ich przeoczyć. Bariera hydrolipidowa skóry w przypadku uszkodzenia od razu daje o sobie znać pod postacią zmian na skórze - staje się ona nadmiernie sucha, towarzyszy temu uczucie ściągnięcia, a czasami pieczenia. Często pojawia się zaczerwienienie, łuszczenie się naskórka oraz swędzenie. Może wystąpić zmiana koloru cery - ze zdrowego na szary, a nawet żółtawy odcień. Naruszona bariera hydrolipidowa skóry skutkuje nadwrażliwością na czynniki, które wcześniej dana osoba znosiła dobrze - zmiany temperatury otoczenia, tolerancja stosowanych kosmetyków, pocieranie ręcznikiem itp. Skóra może stać się nadwrażliwa na substancje czy kosmetyki, które wcześniej tolerowała dobrze. Ponadto obserwujemy nadmierną aktywność gruczołów łojowych i nadprodukcję sebum, co stanowi fizjologiczną reakcję skóry na wysuszenie. Nie wiąże się to jednak z ukojeniem uczucia ściągnięcia, ale powoduje błyszczenie się cery i zatykanie porów. Objawy uszkodzonej bariery hydrolipidowej skóry są więc uciążliwe i mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie, dlatego warto na nie szybko reagować. Do codziennej pielęgnacji wybieraj zaufane kosmetyki nawilżające.

Jak odbudować uszkodzony płaszcz hydrolipidowy? Przede wszystkim warto skonsultować się z dermatologiem, jednak niezbędne będzie sięgnięcie po odpowiednie produkty pielęgnacyjne, w tym po krem na barierę hydrolipidową. Ważna jest też kolejność nakładania kosmetyków. Na oczyszczoną i stonizowaną skórę trzeba nałożyć najpierw humektant - substancję, która przyciąga do siebie wodę z otoczenia lub z głębszych warstw skóry, pomagając w nawilżeniu skóry, a dopiero później zastosować emolient zapobiegający odparowywaniu wody z naskórka. Istnieje kilka pomocnych formuł w kosmetykach na zaburzoną barierę hydrolipidową, które omówimy w dalszej części. Pamiętaj, że bardzo ważna jest odpowiednia technika ich nakładania. Zadbaj o delikatne mycie i osuszanie twarzy i ciała, zminimalizowanie ekspozycji na negatywne czynniki zewnętrzne, a także nawodnienie organizmu “od środka”. Dowiedz się, jakie składniki powinien mieć krem do bariery hydrolipidowej.

Kremy do odbudowy bariery hydrolipidowej powinny zawierać m.in. Skwalan, który jest naturalnie obecny w ludzkim sebum, tworzący lekką warstwę lipidową na powierzchni naskórka. Kwas Mlekowy i Kwas Hialuronowy to substancje nawilżające i nawadniające skórę. Ważne jest, aby znajdowały się w kremach, których używasz na co dzień. Ceramidy stanowią natomiast wsparcie odbudowy bariery hydrolipidowej skóry, więc są również pożądane. Efektem ich działania jest zmiękczenie skóry, jej wygładzenie oraz częściowe ograniczenie naskórkowej utraty wody. Kremy na odbudowę bariery hydrolipidowej mogą zawierać oleje, masła i emolienty, które wspierają warstwę okluzyjną na skórze, poprawiając jej elastyczność, nadając skórze miękkości i sprężystości. Także Niacynamid wzmacnia barierę hydrolipidową i wspomaga nawilżenie skóry. Z kolei kompleks NMF silnie nawilża i zatrzymuje wodę, stymuluje skórę do biologicznej odnowy. Jeśli chcesz znaleźć dobry krem do twarzy odbudowujący barierę hydrolipidową, sprawdź w serii UreaRepair od Eucerin. Dodatkowo kremy i maści regenerujące Eucerin Aquaphor pomogą Ci przyspieszyć regenerację podrażnionej skóry. Znajdziesz w nich m.in. Glicerynę, która skutecznie nawilża, przyciąga wodę i pomaga zatrzymać ją w skórze. Pantenol przyspiesza regenerację i naprawę skóry, a także ją nawilża. Do swojej pielęgnacji dobierz kosmetyki do skóry dojrzałej i wrażliwej od Eucerin.

Jak odbudować barierę hydrolipidową przy pomocy profesjonalnych zabiegów? Oczywiście w wielu przypadkach wystarczy dobrana do danego rodzaju skóry, regularna pielęgnacja, jednak w sytuacjach, kiedy uszkodzenie bariery lipidowej jest znaczne, trzeba wesprzeć się zabiegami. Niektóre gabinety oferują usługę mezoterapii igłowej o szerokim spektrum działania. Aplikuje się wówczas podskórnie ampułkę witaminową lub rewitalizującą, dzięki czemu cera szybko absorbuje składniki, a jej kondycja w krótkim czasie ulega poprawie. Warto zwrócić uwagę na zabieg, jakim jest sonofreza. Odbywa się on przy wykorzystaniu fal ultradźwiękowych, dzięki którym substancje aktywne są precyzyjnie wtłaczane w głąb skóry. Innym zabiegiem jest oksybrazacja. Poleca się ją w przypadku skór wrażliwych i naczyniowych. Infuzja tlenowa to natomiast bezpieczny zabieg, z którego mogą korzystać nawet kobiety w ciąży. Polega na aplikacji ampułki dobranej do potrzeb cery z wykorzystaniem tlenu pod ciśnieniem. Pamiętaj, że jeśli chcesz dobrać najlepsze dla siebie metody odbudowy bariery hydrolipidowej, warto będzie skonsultować się z dermatologiem. Podejmowanie działań na własną rękę może nierzadko prowadzić do pogorszenia stanu skóry. 

Jak widzisz, bariera hydrolipidowa ma olbrzymie znaczenie z punktu widzenia zdrowia i wyglądu skóry. Warto więc dbać o nią codziennie, co pozwoli na utrzymanie pięknego wyglądu skóry i szybszą regenerację w przypadku problemów.