Przebarwienia pozapalne

Jak sama nazwa wskazuje, przebarwienia pozapalne pojawiają się po urazie lub stanie zapalnym skóry, która w miejscu gojenia się rany lub zmiany skórnej staje się ciemniejsza i przebarwiona w stosunku do otaczającej jej skóry. W tym artykule przyjrzymy się temu, jak przebarwienie pozapalne wpływa na wygląd skóry i co powoduje te problemy. Doradzimy również kroki, które możesz podjąć, aby zmniejszyć widoczność ciemnych śladów na skórze.

Rodzaj przebarwień skóry, spowodowanych przede wszystkim sposobem, w jaki regeneruje się ona po stanie zapalnym to przebarwienia pozapalne (PIH). Mogą pojawiać się na twarzy i innych częściach ciała (nogach, dekolcie, ramionach) zwykle narażonych na promieniowanie UV i mają postać płaskich plam. Przebarwienia mogą mieć różne kolory – od różowego do czerwonego, brązowego lub czarnego – w zależności od karnacji skóry i głębokości przebarwień. 

Mężczyźni i kobiety są w jednakowym stopniu podatni na przebarwienia pozapalne, podobnie przebarwienia te występują też na wszystkich rodzajach skóry, chociaż częściej na skórze o ciemniejszej karnacji. Tak naprawdę przebarwienia pozapalne (PIH) są jednym z najczęstszych powodów, dla których osoby o ciemniejszym odcieniu skóry szukają porady dermatologa1.

Podstawową przyczyną PiH jest zwiększona produkcja melaniny. Melanina jest pigmentem, który określa kolor skóry człowieka, a wzrost poziomu melaniny jest powodowany sposobem, w jaki skóra regeneruje się po zapaleniu lub urazie.

Im więcej jest stanów zapalnych, tym bardziej widoczny będzie obszar przebarwień, zarówno pod względem wielkości, jak i koloru. 

1 Postinflammatory hyperpigmentation: a review of the epidemiology, clinical features, and treatment options in skin of color. E.C. Davis and V.D. Callender. J Clin Aesthet Dermatol.  2010 Jul; 3(7): 20-31"

Przebarwienie pozapalne najczęściej jest efektem różnych chorób zapalnych skóry, takich jak łuszczyca, liszaj płaski, egzema, atopowe zapalenie skóry (AZS), czy trądzik. Pozapalne przebarwienia skóry mogą być również spowodowane uszkodzeniami skóry na skutek depilacji, zbyt mocnego złuszczania skóry peelingami, czy zabiegów medycyny estetycznej z użyciem nieodpowiedniego lasera. Przebarwienia pozapalne powstają m.in. po laserze frakcyjnym. Przebarwienia mogą również powstać na skutek oparzeń oraz ukąszeń przez owady. Pamiętajmy również o właściwej pielęgnacji twarzy. Wyciskanie i rozdrapywanie pryszczy spowoduje pogłębienie się stanu zapalnego i powstanie zmiany typu rumienia PIE (Post Inflammatory Erythema), która poddana działaniu promieniowania przerodzi się w przebarwienie PIH.

Aby wyjaśnić jak trądzik powoduje  przebarwienia pozapalne trzeba zrozumieć mechanizm, który leży u jego podstaw. Trądzik jest procesem zapalnym polegającym na zaburzeniu pracy gruczołów łojowych, powodując łojotok, czyli nadmiar sebum. Kiedy jest go za dużo, zaczyna zalegać w mieszku włosowym, doprowadzając do jego rozdęcia i rozwoju bakterii, a w konsekwencji rozwinięciu się stanu zapalnego i pojawieniu się zaskórników, krostek, grudek, czy nawet torbieli łojotokowych. Zapalenie skóry spowodowane przez trądzik może wywołać w niej nadprodukcję melaniny, co w efekcie doprowadzi do powstania nieestetycznych brązowych przebarwień. Nadmierna ekspozycja na słońce może zaostrzać te zmiany. W takim przypadku należy rozpocząć leczenie przebarwień pozapalnych pod okiem lekarza dermatologa.

Przebarwienia pozapalne często pojawiają się u osób z trądzikiem (są również określane jako ślady potrądzikowe) i czasami mogą być spowodowane przez zabiegi wykonywane na skórze, takie jak dermabrazja, peelingi chemiczne i laseroterapia. 

W przypadku trądziku, w miejscu wykwitu zapalnego keratynocyty wytwarzają substancje pobudzające melanocyty – komórki wytwarzające melaninę – do produkcji melaniny. Każdy melanocyt połączony jest przez dendryty z około 30–40 keratynocytami, tworząc w ten sposób naskórkową sieć połączeń skórno-naskórkowych. Takie połączenie umożliwia przeniesienie dojrzałych melanosomów zawierającyh barwnik (melaninę) z malanocyta do cytoplazmy keratynocytów. To powoduje, ciemnienie i zabarwienie wcześniej obciążonego zapalnie obszaru.  Wówczas po ustąpieniu stanu zapalnego wyprysków, na skórze mogą pozostać przebarwienia, czyli ślady potrądzikowe. 

Przebarwienia pozapalne występują u około 1 na 2 osób z trądzikiem1, co ma też poważny wpływ na ich samopoczucie psychiczne. Badania wykazują, że u osób z przebarwieniami pozapalnymi nieśmiałość i skrępowanie w sytuacjach społecznych lub poczucie bycia „wyrzutkiem” są znacznie większe niż u osób z samym trądzikiem2. 

Dla wielu osób, które kiedyś cierpiały z powodu trądziku, ślady te są nieprzyjemnym przypomnieniem ich zmagań z niedoskonałościami cery. Nawet po ustąpieniu stanu zapalnego związanego z trądzikiem ślady mogą utrzymywać się przez długi czas i stygmatyzować tych pacjentów przez lata. 

1: Źródło: Kaufman i in., Am J Clin Dermatol. 2018; 19:489–503, Perkins i in., JEADV. 2011; 25(9):1054–1060.
2: Darji, K. i in., “Psychosocial Impact of Postinflammatory Hyperpigmentation in Patients with Acne Vulgaris.” J Clin Aesthet Dermatol. 2017; 10(5):18–23."

Przebarwienia pozapalne są niegroźne, ale niektóre znamiona barwnikowe mogą być podstawą rozwoju czerniaka, a jest to nowotwór skóry, który może zagrażać życiu. Jeżeli masz jakiekolwiek obawy dotyczące plam barwnikowych – zwłaszcza jeśli zmieniają one kształt, rozmiar i kolor lub jeśli zaczynają swędzieć i krwawić – skonsultuj się koniecznie z lekarzem.

Wiemy już co to są przebarwienia pozapalne i czym są spowodowane. A jak im przeciwdziałać? Aby zapobiec powstawaniu pozapalnego przebarwienia skóry najważniejsza jest profilaktyka przeciwsłoneczna. Krem z filtrem SPF jest odpowiedzią na pytanie „co na przebarwienia pozapalne”? Należy włączyć go do codziennej rutynowej pielęgnacji. Bez jego stosowania (niezależnie od pory roku) nie ma sensu włączać do pielęgnacji innych specyfików, jak maści, kremy i serum na przebarwienia pozapalne, ponieważ po prostu nie zadziałają. W kosmetykach szukajmy inhibitorów tyrozynazy, blokujących aktywację enzymu pobudzającego melanocyty do produkcji melaniny. Są nimi: Thiamidol, witamina C, Kwas Azelainowy i Niacynamid. Do pielęgnacji warto wprowadzić również retinoidy, redukujące ilość melaniny, co przyniesie efekt w postaci zmniejszenia intensywności przebarwień. Pamiętajmy jednak, ze retinoidy mają działanie fototoksyczne i pod wpływem słońca mogą działać na skórę  drażniąco, dlatego zawsze należy je stosować na noc. Jeśli borykamy się z problemem plam pozapalnych na twarzy, warto szukać kosmetyków z tymi składnikami. 

Jeśli masz rany na skórze lub Twoja skóra jest skłonna do wyprysków albo jeśli cierpisz na choroby skóry, takie jak atopowe zapalenie skóry lub łuszczyca, ważne jest, aby odpowiednio dbać o skórę i w ten sposób zmniejszyć ryzyko wystąpienia przebarwień pozapalnych.

Odpowiednie leki i/lub regularna pielęgnacja skóry przy użyciu produktów, które zostały specjalnie opracowane w celu zaspokojenia potrzeb Twojej skóry, pomogą:

 - Skóra skłonna do wyprysków i zanieczyszczeń: Najlepsze działanie to profilaktyka, czyli zajęcie się przyczynami powstawania przebarwień pozapalnych zwłaszcza związanych z trądzikiem. Oznacza to zapobieganie pojawianiu się wyprysków i stanów zapalnych skóry. Używaj łagodnego, ale skutecznego żelu oczyszczającego i stosuj lekki, niezatykający porów produkt pielęgnacyjny ze składnikami przeciwzapalnymi, takimi jak Likochalkon A oraz keratolityczny Kwas Salicylowy, zawarty aby zapobiegać zatykaniu się porów. Przeczytaj więcej w zakładce o tym, co można zrobić, aby zmniejszyć ilość wyprysków i dbać o skórę? I koniecznie dowiedz się więcej o linii Eucerin DermoPure do cery trądzikowej. 
 - Skóra po zabiegach dermatologicznych: Przeczytaj: Jak najlepiej pielęgnować skórę po zabiegu laserowym? i/lub Co to są peelingi chemiczne i jak działają?  I odkryj maść regenerująca Eucerin Aquaphor.
 - Skóra z drobnymi oparzeniami: Przeczytaj: Jak najlepiej dbać o skórę w przypadku drobnych oparzeń? 

Rozsądne podejście do ekspozycji na słońce i zastosowanie ochrony przeciwsłonecznej pomoże również zapobiegać przebarwieniom pozapalnym lub zmniejszać ich nasilenie:

• Ograniczaj czas spędzany na słońcu
• Nie przebywaj na słońcu w godzinach, w których promieniowanie jest najbardziej intensywne
• W miarę możliwości noś odzież ochronną i kapelusze przeciwsłoneczne
• Stosuj produkt przeciwsłoneczny, który zapewnia poziom ochrony, jakiego potrzebuje Twoja skóra i jaki okazał się odpowiedni dla Twojego rodzaju i/lub stanu skóry. 
  
  Linia Eucerin DermoPure obejmuje również produkty opracowane specjalnie, aby redukować intensywność śladów potrądzikowych spowodowanych między innymi ekspozycją na słońce i zapobiegać pojawianiu się wyprysków, takie jak Eucerin DermoPure Serum o potrójnym działaniu oraz Eucerin DermoPure Krem-fluid ochronny SPF 30.

Przebarwienia pozapalne nie powodują powstawania blizn i nawet bez leczenia stan skóry z czasem ulega poprawie. Większość przebarwień pozapalnych związanych z trądzikiem z czasem zanika, ale może minąć kilka lat, a nawet dekada, zanim całkowicie znikną.4 Szybkość regeneracji różni się w zależności od indywidualnych cech skóry, a czas jej trwania zależy od intensywności przebarwień, czyli różnicy w odcieniu skóry między naturalnym odcieniem skóry a ciemniejszymi plamami – im większa jest ta różnica, tym dłużej trwa przywracanie równomiernego kolorytu skóry. 

4 Abad-Casintahan, F. i in., ""Frequency and Characteristics of Acne-Related Post-Inflammatory Hyperpigmentation.” J Dermatol. 2016; 43:826–828.

Jeśli zastanawiamy się jak usunąć przebarwienia pozapalne i nie pomogły nam stosowane kosmetyki, warto zasięgnąć porady lekarskiej. Z pomocą przyjdzie nam również medycyna estetyczna oferująca szereg zabiegów pomocnych na przebarwienia pozapalne. Warte polecenia są szczególnie peelingi chemiczne i zabiegi laserowe: laserem bromkowo-miedzianym i laserem Q-Switch. 

Zabiegi dermatologiczne, takie jak peelingi chemiczne i laseroterapia, mogą złagodzić objawy i przyspieszyć czas regeneracji:

• Peelingi chemiczne polegają na zastosowaniu roztworu chemicznego (takiego jak kwasy AHA) w celu złuszczenia warstwy rogowej naskórka (usunięcia martwych komórek naskórka) i odsłonięcia głebiej położonych komórek oraz stymulacji warstwy podstawnej do rozwoju nowych komórek naskórka.
• Laseroterapia ma podobny efekt, ale jest bardziej precyzyjna, ponieważ dermatolog ma większą kontrolę nad intensywnością zabiegu. Zabiegi laserowe polegają na poddaniu dotkniętych obszarów działaniu światła o wysokiej energii. Najłagodniejsze zabiegi działają na poziomie naskórka (warstwy powierzchniowej skóry), natomiast przy bardziej intensywnych zabiegach światło laserowe może wniknąć w najgłębsze warstwy skóry.

Linia produktów Eucerin Anti-Pigment, Eucerin Hyaluron-Filler Elasticity oraz Eucerin DermoPure Serum o potrójnym działaniu również zawiera Thiamidol, skuteczny i opatentowany składnik, który działa na podstawową przyczynę przebarwień, zmniejszając produkcję melaniny. Udowodniono klinicznie i dermatologicznie, że produkty te zmniejszają przebarwienia i przy regularnej pielęgnajci zapobiegają ich ponownemu powstawaniu.

Eucerin Anti-Pigment Serum o podwójnym działaniu z opatentowanym Thiamidolem - składnikiem zmniejszającym produkcję melaniny - sprawia, że przebarwienia ulegają stopniowemu rozjaśnieniu i zapobiega ich ponownemu powstawaniu. Pierwsze rezultaty widoczne są już po 2 tygodniach regularnego stosowania!

Nasze DermoPure serum o potrójnym działaniu łączy Thiamidol z Kwasem Salicylowym, Likochalkonem A i Technologią Regulującą Wydzielanie Sebum, aby uzyskać skuteczne rozwiązanie przeciw śladom, wypryskom i błyszczeniu się skóry, które ostatecznie może zwalczyć ślady potrądzikowe. Ma ono zwiększoną skuteczność, gdy jest używane w połączeniu z Eucerin DermoPure kremem-fluidem ochronnym SPF 30, który pomaga chronić ślady potrądzikowe przed ciemnieniem spowodowanym działaniem słońca.