Swędzenie skóry na tle nerwowym - przyczyny i rozwiązania

Świąd skóry zwykle kojarzymy z uczuleniem czy konkretną chorobą dermatologiczną. Może się też pojawiać w przebiegu innych chorób ogólnoustrojowych lub zakaźnych. Jednak czasami ma on bardziej złożone przyczyny, mające podłoże w ludzkiej psychice. Silny stres czy emocje negatywnie oddziałują na ludzki organizm – nawet w bardzo skrajny sposób. Zdarza się, że ich skutek uboczny to uporczywe swędzenie skóry. Rozpoznajemy wtedy świąd o podłożu psychosomatycznym. Jak sobie z nim radzić i jakie przybiera formy? Wyjaśniamy. 

Dermatolodzy coraz częściej stwierdzają, że wiele problemów skórnych wiąże się ze stanem emocjonalnym pacjenta. Stoi za nimi głównie stres, który zaburza funkcjonowanie organizmu na wszystkich poziomach. Oczywiście w normalnych warunkach to uczucie pozytywne i pobudzające do działania, jednak w przewlekłej postaci stres staje się niezwykle niebezpieczny. Swędzenie skóry o podłożu nerwowym może wystąpić nawet u osób, które do tej pory nie miewały takich problemów – życie w stałym napięciu może doprowadzić do zmian w skórze. Rozpoczyna się to zazwyczaj świądem, później dołącza się zaczerwienienie, stan zapalny. Istnieje też ryzyko, że stres nasili objawy chorób już istniejących lub przyczyni się do ich manifestacji. O jakich schorzeniach mowa? Nasilone swędzenie na tle nerwowym towarzyszy m.in. atopowemu zapaleniu skóry, łuszczycy, łojotokowemu zapaleniu skóry, trądzikowi czy egzemie.  

Swędzenie skóry na tle nerwowym prowadzi do drapania, które dodatkowo nasila swędzenie. Tak powstaje błędne koło, ponieważ drapanie wzmaga objawy, a więcej objawów skórnych to większy stres. Swędzenie nierzadko uznaje się za uczucie gorsze od bólu, ponieważ bardzo trudno powstrzymać się od drapania, które daje jedynie krótkotrwałą ulgę. Z czasem przynosi za to przykre konsekwencje w postaci uszkodzeń naskórka, które dodatkowo nasila świąd. To również droga do rozwoju zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych. Z tych względów pojawienie się swędzenia skóry zawsze wymaga podjęcia odpowiedniego leczenia.  

Skóra to powierzchniowo największy narząd organizmu o bardzo mocnym unerwieniu z silną komunikacją z układem nerwowym. Uważa się, że świąd skóry na tle nerwowym pojawia się, ponieważ w skórze w sytuacjach stresowych uwalniają się neuropeptydy, powodujące podrażnienia zakończeń nerwów czuciowych w skórze, co wzmaga świąd. Są one też przyczyną zaostrzeń przebiegu niektórych dermatoz. Na świąd na tle nerwowym ma również wpływ kortyzol, zwany hormonem stresu. Osłabia on układ immunologiczny, czyniąc skórę bardziej narażoną na zakażenia, zwłaszcza bakteryjne. Dodatkowo osłabia barierę hydrolipidową, która chroni przed przesuszeniem i podrażnieniami i zmniejsza produkcję kolagenu, będącego jednym z podstawowych budulców skóry. 

Jak widać na powyższych przykładach, nie da się zaprzeczyć związkowi między nerwicą a swędzeniem skóry. Warto mieć przy tym świadomość, że choroby psychiczne związane ze zmianami dermatologicznymi nie zawsze ma taką samą postać. Wyróżnia się trzy główne grupy psychodermatoz. 

• Schorzenia dermatologiczne o etiologii psychogennej, do których możemy zaliczyć nadmierne pocenie, świąd psychogenny, czy przewlekłą pokrzywkę. U ich podstaw leżą mechanizmy immunologiczne i hormonalne odpowiedzialne za rozwój stanu zapalnego.  

• Schorzenia dermatologiczne na które wpływ mają czynniki psychologiczne.  Do nich możemy zaliczyć: trądzik, łysienie plackowate, łuszczyca, atopowe zapalenie skóry. U pacjentów zmagających się z długotrwałymi, widocznymi dla otoczenia chorobami skórnymi takimi jak trądzik młodzieńczy czy łuszczyca często dołączają zaburzenia psychologiczne i psychiczne. Często pojawiają się zaburzenia depresyjne, a nawet głęboka depresja. Negatywnie wpływają na samopoczucie, a przy tym upośledzają funkcjonowanie w społeczeństwie.

• Zaburzenia pierwotnie psychiatryczne tj: urojenia np. występowanie pasożytniczej choroby skóry, wydzielania potu o nieprzyjemnym zapachu. Halucynacje np. dotykowe, dermatozy sztucznie wywołane jak samookaleczenia na podłożu nerwicowym, trądzik z zadrapania, trichotillomania i onychophagia, czyli obgryzanie paznokci.  

Z pytaniem, czy skóra może swędzieć na tle nerwowym, trzeba udać się do dermatologa. Określi on przyczynę świądu oraz wykluczy choroby dermatologiczne o podłożu psychosomatycznym. Wskaże też odpowiednie leczenie. 

Pamiętaj, że w tym wypadku ogromne znaczenie ma wprowadzenie zmian w stylu życia koncentrujących się m.in. na metodach walki ze stresem. Osoby zmagające się z nerwicami mogą stosować rozmaite techniki relaksacyjne. Za skuteczne uważa się ćwiczenia oddechowe, jogę, jak również medytację, a nawet muzykoterapię. Jeśli zaistnieje taka potrzeba, rozważ również pomoc psychiatry. Ponadto w nerwicy, swędzenie skóry wymaga włączenia odpowiednich środków pielęgnacyjnych, które przyniosą ulgę oraz pomogą w regeneracji uszkodzonego naskórka.

Wiedząc, dlaczego swędzi skóra na twarzy czy ciele, można rozpocząć dopasowaną do indywidualnych potrzeb pielęgnację. Powinna ona bazować na przebadanych, bezpiecznych produktach, a do takich bez wątpienia należą dermokosmetyki Eucerin. Jak ukoić swędzenie skóry z nerwów stosując te kosmetyki?  

1. Ogromne znaczenie ma nawilżanie. Kosmetyki do suchej skóry odczuwalnie poprawiają komfort życia. Dzięki nim bariera hydrolipidowa skóry ulega wzmocnieniu, co z kolei zmniejsza uczucie swędzenia. Należy pamiętać o złotej zasadzie stosowanej w kuracji atopowego zapalenia skóry, czyli aplikacji kremów czy balsamów w 3 minuty po wyjściu z kąpieli, aby zapobiec ucieczce wody z naskórka. Uczucie swędzenia ograniczają też zimne okłady i kąpiele.  
   
   
2. Ważna jest także regeneracja suchej, popękanej i podrażnionej skóry, na której wystąpiły otarcia czy uszkodzenia. Działanie regenerujące wykazują m.in. dermokosmetyki z linii Aquaphor marki Eucerin. W pielęgnacji zagojonych ran przydaje się Maść regenerująca Eucerin Aquaphor. Co ważne, występuje ona również w wygodnej formie w spray’u, dzięki któremu można stosować ją nawet na trudno dostępne, duże części ciała. Maść regenerująca w spray'u Eucerin Aquaphor zawiera Pantenol, który wspomaga regenerację skóry, Glicerynę, która wiąże wodę oraz Bisabol przeciwdziałający podrażnieniom. 
   
   
3. Kiedy nastąpi nasilenie zmian w przebiegu łuszczycy, warto zaopatrzyć się w produkty z Mocznikiem (to złoty standard w leczeniu łuszczycy), które nie tylko nawilżają skórę ale też złuszczają warstwę rogową naskórka i uzupełniają lipidy skóry. Obejmuje je linia Eucerin UreaRepair. W pielęgnacji twarzy dobrze sprawdzi się Krem do twarzy z 5% Mocznika Eucerin UreaRepair, który łagodzi napięcie skóry i zapewnia intensywne ukojenie do 48 godzin. Co w przypadku swędzenia skóry ciała? Wówczas z pomocą przychodzi Emulsja z 10% Mocznika Eucerin UreaRepair PLUS. To przebadany dermokosmetyk, który wyraźnie zwiększa poziom nawilżenia skóry do 48 godzin i jest odpowiedni również dla osób z łuszczycą, cukrzycą i rogowaceniem mieszkowym. O kondycję skóry zadbają też starannie dopasowane produkty do dłoni i stóp, takie jak Regenerujący krem do rąk z 5% Mocznika Eucerin UreaRepair PLUS czy Regenerujący krem do stóp z 10% Mocznika Eucerin UreaRepair PLUS.

Warto podkreślić, że świąd skóry to poważny problem, którego nie należy ignorować. Wymaga on konsultacji z lekarzem w celu zdiagnozowania podłoża dolegliwości oraz podjęcia właściwych kroków, wśród których wymienia się włączenie farmakoterapii, pielęgnacji z wykorzystaniem dermokosmetyków o działaniu nawilżającym i regenerującym, a czasami również psychoterapii.